Bondgenoten, geen fusiepartners
In Hoorn houdt GroenLinks de PvdA al twee periodes buiten de deur. En de koers naar een landelijke fusie bracht fractievoorzitter Arnica Gortzak tot het pijnlijke besluit om het PvdA-lidmaatschap op te zeggen. Een oproep tot een open discussie.
Als voormalig bestuursvoorzitter en fractievoorzitter van de PvdA in Hoorn schrijf ik deze blog met gemengde gevoelens. In 2024 besloot ik uit de PvdA te stappen – niet omdat ik geen vertrouwen meer had in sociaaldemocratische waarden, maar juist omdat ik vond dat die waarden in de landelijke koers onder druk kwamen te staan. Deze waarden die mij, vanuit mijn familie, met de paplepel zijn ingegoten en waarvoor niet alleen mijn opa, maar ook mijn oom Wouter Gortzak, zich jarenlang hebben ingezet. Wat mij uiteindelijk deed besluiten om de partij te verlaten, was de landelijke koers waarin een fusie met een andere linkse partij als vanzelfsprekend werd gepresenteerd. Vanuit mijn bestuurlijke ervaring – vooral op lokaal niveau – voelde dat niet logisch. Daar waar de PvdA pragmatischer en institutioneler werkt, kiest GroenLinks voor een meer activistische aanpak.
Vanuit die ervaring wil ik een bijdrage leveren aan de discussie over linkse samenwerking in Nederland. Niet met een harde ‘nee’, maar met een uitnodiging tot reflectie. Samenwerken is één ding – fuseren is iets heel anders.
Een fusie suggereert een vanzelfsprekende eenheid. Die zie ik niet. Sterker nog: de verschillen tussen de partijen zijn reëel en ze verdienen erkenning. Ik noem er een paar.
GroenLinks is activistischer van aard dan de PvdA. Dat zie je terug in hun manier van campagne voeren, maar ook in beleidskeuzes. Dat is op zichzelf niet verkeerd – integendeel, het houdt de politiek scherp, maar het leidt ook tot verwijdering in plaats van verbinding. En dat laatste is nu juist wat er zo hard nodig is.
De achterbannen verschillen ook. Dat levert mooie aanvulling op, maar ook verschillende prioriteiten. In plaats van die verschillen weg te poetsen onder één partij label, had ik liever gezien dat zij elkaars kracht benutten – als bondgenoten, niet als fusiepartners.
Mijn twijfel komt ook voort uit mijn ervaring in Hoorn. De afgelopen twee coalitievormingen heeft GroenLinks er bewust voor gekozen om de PvdA buiten de coalitie te houden. Niet omdat de partijen qua ideologie te ver van elkaar af stonden, maar vanwege persoonlijke belangen en vetes. Ik respecteer die keuze, maar ze stelt wel vragen. Als samenwerking op lokaal niveau kennelijk niet lukt, waarom zou een fusie dan wél slagen? Ik zie dat de PvdA lokaal wordt opgeslokt door GroenLinks en ik vrees dat daarmee het sociaaldemocratische gedachtegoedd naar de achtergrond zal verdwijnen.
Dat betekent niet dat ik tegen samenwerking ben. Integendeel: ik geloof in een sterke, progressieve samenwerking op links – inhoudelijk, strategisch en bij voorkeur op basis van wederzijds respect en erkenning van verschillen, maar een fusie mag nooit een doel op zich worden. Zeker niet als die leidt tot het verlies van diversiteit, nuance of verbinding met een bredere groep kiezers.
Mijn pleidooi is dan ook: voer deze discussie met open vizier. Niet als strijd tussen voor- en tegenstanders van een fusie, maar als gezamenlijke zoektocht naar hoe de linkse beweging versterkt kan worden, zonder de eigenheid te verliezen. De kracht van links zit niet in uniformiteit, maar in solidariteit, samenwerking en vertrouwen.