Democratie in gevaar
Zoek nog voor de verkiezingen een akkoord met constructieve middenpartijen om met alle verantwoordelijke en democratische krachten de groeiende ondermijning, afkalving van de rechtsstaat en democratie te bestrijden: ken je prioriteiten op dit kwetsbare moment en handel daarnaar!
De val van de Muur in november 1990 staat in mijn geheugen gegrift. Ogenschijnlijk uit het niets ontstond er in Europa een geheel nieuwe situatie: de burgers van een groot aantal landen in Oost-Europa kregen de vrijheid om zelf de rechtsvorm van hun land te bepalen. Overgrote meerderheden van burgers kozen voor een toekomst van hun land op basis van de beginselen van een democratische rechtsstaat. Dat wil zeggen de respectering van fundamentele burgerrechten, iedereen is gelijk voor de wet, vrijheid van meningsuiting, onafhankelijke rechtsspraak en de keuze voor een zelfgekozen democratische staatsvorm.
Het was een historische omwenteling die zijn weergave niet kent. Mijn hoop en verwachting was dat de nieuwverworven vrijheden Europa meer gelijkheid, veiligheid en vooruitgang zou bieden. Met het boek “Het einde van de geschiedenis” van Francis Fukuyama rees bij velen de hoop dat de democratie rechtstaat de uiteindelijke regeringsvorm voor alle naties zou inhouden. We zijn 35 jaar verder en waar staan we nu? De onvrijheid in de wereld is toegenomen: de vrijheid van mening ligt in verschillende landen in Europa voortdurend onder vuur, het aantal democratische staten neemt af, nog ongeveer 12 tot 10% van de wereldbevolking leeft in een land met een democratische staatsvorm. Overal zien vormen van autocratie en populisme de kop opsteken, nieuwe vormen van onderdrukking en in alle continenten zien we felle ideologische conflicten oplaaien. Als het aan de grote leiders ligt zal vrede in de verschrikkelijke oorlog in Ukraine alleen maar bereikt worden met het inleveren van essentiële mensenrechten en grondgebied.
Ik kan het niet duidelijker zeggen: de democratie is in gevaar. Ook dicht bij huis. Zie de uitslag van de recente verkiezingen in Duitsland, Oostenrijk en Polen om maar te zwijgen over Hongarije en Slowakije. Wat staat ons te wachten in 2027 in Frankrijk? Rechts-radicalisme staat niet om de hoek, maar staat al in het voorportaal. Ook in eigen land waar een radicaalrechtse en populistische partij voor de tweede keer in de geschiedenis bewees dat hij geen verantwoordelijkheid kan en wil dragen voor de compromissen in een democratische staatsvorm.
De bedreiging van binnenuit voor de principes van de rechtsstaat en de praktijk van de democratie is niet in “verweggistan”. Die bedreiging staat bij onze voordeur. Daarom roep ik in mijn motie “opkomen voor rechtsstaat en democratie” op tot onvoorwaardelijke brede samenwerking voor de bescherming van de rechtsstaat en democratie. Het partijbestuur zegt de motie te steunen en ”waar deze gesprekken nog onvoldoende plaatsvinden zullen we die intensiveren”. Maar ik vraag niet om louter gesprekken. Het gaat nu om politieke actie. Het is één ding om te willen besluiten over een fusie op links. Het is veel urgenter om nog voor de verkiezingen een akkoord te zoeken met constructieve middenpartijen om met alle verantwoordelijke en democratische krachten de groeiende ondermijning, afkalving van de rechtsstaat en democratie te bestrijden. Hier ligt de kern van wat Rood Vooruit bepleit: ken je prioriteiten op dit kwetsbare moment en handel daarnaar!