Sociaaldemocratisch of niet?
Dit is de beslissende vraag volgens de meeste van zo’n 200 deelnemers aan de Rood Vooruit Inspiratiebijeenkomst op 8 februari in Utrecht. Beslissend voor de steun aan een fusie met GroenLinks of aan een nog onbekende “nieuwe partij”. Beslissend ook voor PvdA-leden die snakken naar een antwoord op peilingen met GroenLinks-PvdA als enige oppositiefractie die geen zetels wint.
Het partijbestuur zal eindelijk kleur moeten bekennen: kiezen we voor de sociaaldemocratie die de middenklasse en de hoger opgeleiden verbindt met de arbeidersklasse en de laagste inkomensgroepen - die de gemeenschap vooropstelt en bestuurlijke verantwoordelijkheid wil dragen? Of kiezen we voor een partij met idealen, de basis van GroenLinks, met een voorhoede van hoger opgeleiden met een sociaal liberale inslag; met nadruk op individuele identiteit en de noodzaak van progressief activisme?
Wat is nodig voor een nieuwe sociaaldemocratie die in houding en inhoud op zoek gaat naar betere verbinding met en tussen mensen in hun sociale omgeving en dagelijks leven? En voor het vergroten van steun voor een brede progressieve coalitie voor verandering als bijdrage aan versterking van het politieke midden? Daarin past wel samenwerking, maar niet samengaan met GroenLinks. En is vooral inhoudelijke verdieping nodig die veel beter aansluit bij de zorgen die te veel kiezers weghielden van steun aan links. Daarover werd vol inspiratie en aandacht gediscussieerd en kwamen verschillende opvattingen en inschattingen ruimschoots naar voren.
Sharon Dijksma heette als burgemeester de deelnemers welkom in de mooiste en op een na oudste stad van het land. En schetste hoe gemeenten zich met en voor hun bewoners inzetten op sociale verbinding en versterking van veiligheid.
De Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman trok de lijn van Joop den Uyl door naar het heden en naar de enorme inzet om scholen meer armslag en scholieren meer kansen te bieden en mensen uit de schuldklem te helpen. Zij sprak vertrouwen uit dat de roodgroene samenwerking gebaseerd zal zijn op sociaaldemocratische waarden. En dat een “linkse doorbraak” nodig is en voor de deur staat.
Met een gesproken column onder het motto: “Fuseren is capituleren” brak schrijfster Nelleke Noordervliet een lans voor het vasthouden van de sociaaldemocratische koers die Nederland sinds de tijd van haar vader in de Typografenbond zoveel vooruitgang heeft gebracht. Daarvoor moet steeds opnieuw worden gestreden, zeker in deze tijd van toenemende ongelijkheid.
FNV-voorzitter Tuur Elzinga hield een vurig pleidooi voor economische democratisering als essentiële voorwaarde voor versterking van onderop van de democratische rechtsstaat die nationaal en internationaal onder zo grote druk staat van autoritair rechts. Daarin ligt de natuurlijke verbinding tussen vakbondsactivisme en sociaaldemocratische politiek.
Lennart Booij presenteerde een eerste verkenning van een “nieuw sociaaldemocratisch verhaal” met commentaar van Hans Spekman, Ian van der Kooye, Henk Nijboer en Alisa-Jo Janson.
Stijn Maas lanceerde “Rood Vooruit Jong”! Met de aankondiging dat op 15 maart jongeren bijeenkomen om hun visie op sociaaldemocratische politiek en de solidariteit tussen generaties en verschillende groepen in de samenleving verder inhoud en impact te geven.
Ruud Koole verkende opties voor brede progressieve samenwerking die meer dan een tweepartijenfusie kansen biedt op centrum-linkse machtsvorming. Met een gepassioneerde oproep aan de leiding van Partij van de Arbeid én GroenLinks om eindelijk duidelijkheid te verschaffen over de ideologische grondslag van de samenwerking: hij zal sociaaldemocratisch zijn of de steun voor samenwerking zal niet zijn.
Ad Melkert sloot af met een aansporing aan de PvdA om niet in dilemma’s te blijven steken maar keuzes te maken: meer bouwen en wat minder stikstofdruk of duidelijker maken welke migranten hier welkom zijn en ook wie hier niet kan blijven. En om de sociale kernwaarden meer nadruk te geven, niet naar een grootste gemene deler te zoeken die én het profiel van de PvdA én het profiel van GroenLinks bleker maakt. Met een “linkse doorbraak” zoals door Marjolein Moorman bepleit komen kiezers in deze tijd niet terug: er zijn twee keer zoveel kiezers ter rechterzijde van het centrum als ter linkerzijde, dus weet waar je je op moet richten en besef dat Amsterdam Nederland niet is.