Reddingsboei voor de Nederlandse sociaaldemocratie
Het congres van de Party of European Socialists in Amsterdam gaf Frans Timmermans steun én een rode boodschap mee.
Wie live of via de stream aanwezig was bij het congres van de Party of European Socialists in Amsterdam op 17 oktober zal met een flinke dosis sociaaldemocratisch optimisme het weekend zijn ingegaan. De internationale sociaaldemocratie leeft!
De PES-familie toonde het beeld van een hecht verbonden netwerk van partijen die nog steeds in veel landen in of dicht bij het politieke machtscentrum verkeren. En als geen andere beweging front vormen tegenover extreem-rechtse en autoritaire krachten. Ter inspiratie ook buiten Europa: de videoboodschap van president Lula en de aanwezigheid van Neera Tanden van het Center for American Progress in de Democratische Partij onderstreepten de betekenis van een beweging die recent in het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Canada en Australië sociaaldemocraten winnend uit verkiezingen zag komen. Op een manier die bij de Partij van de Arbeid in de combinatie met GroenLinks hopelijk tot zelfreflectie leidt.
Want de kernboodschap uit die succesvolle campagnes was ingegeven door de urgentie om het vertrouwen van kiezers te herwinnen die zich te vaak in de steek gelaten voelden met hun dagelijkse sores om rond te kunnen komen. Zo sprak de in september herkozen Noorse premier Jonas Støre over zijn aanpak die was gebaseerd op een dataverzameling van gesprekken van mensen aan hun keukentafel om uit te vinden “what matters most to working people and how we can convince them what matters most to us”: koopkracht, wachttijden in de zorg, mobiele telefoons uit de scholen, kinderen tot 15 jaar weg van sociale media (“a book before a screen”!). “When they talk about costs of living, address these without talking about something else!” was zijn oproep en aanbeveling. De Britse vice-premier David Lammy hamerde op “delivering tangible results in daily life” als de weg terug naar de door Labour lange tijd verloren kiezers. En de Zweedse partij- en oppositieleider Magdalena Andersson verwees in heldere taal naar de noodzaak hard te zijn op migratie en criminaliteit en zwaar in te zetten op versterking van de verzorgingsstaat om mensen vertrouwen en steun te bieden.
Voor GroenLinks-PvdA niet mis te verstaan. Maar klaarblijkelijk moeilijk waar te maken nu de aanhang en de aandacht zich verder weg bewegen van het kernelectoraat van de sociaaldemocratie. En dat terwijl in het onvolprezen boek van Coen van de Ven “Een links verhaal” de opvattingen van Frans Timmermans vaak naar het midden wijzen, terwijl hij om een vermeend zetelbelang toch voor verder naar links heeft gekozen.
Voor de goede verstaander zat die boodschap ook in het toestaan van een korte bijdrage aan Bas Eickhout, de co-voorzitter van de Groenen in het Europees Parlement, die weer even als GroenLinks-PvdA mocht optreden. Zijn betoog was gericht op de energietransitie. In het programma daarna bleef het in de ene na de andere speech bij een obligate verwijzing op naar “climate justice”, terwijl de kernboodschap steeds weer terugging naar de keukentafel.
Het PES-congres dus als reddingsboei voor de Nederlandse sociaaldemocratie? In juni nog verwierpen de leden, daartoe aangespoord door het partijbestuur, de motie met het voorstel dat de “nieuwe partij” zich aansluit bij de PES en de S&D fractie in het Europees Parlement. Net zoals de motie met het pleidooi voor het vastleggen van de “sociaaldemocratische grondslag”.
Wie goed in en achter de speeches in Amsterdam heeft gekeken, heeft kunnen zien dat er geen andere keuze is: dat voor inspiratie, wervingskracht en Europese invloed onversneden lidmaatschap van de sociaaldemocratische familie vereist en gewenst is.